همکاران زدخل درپروسه

 

برنامه ی همکاری های اقتصادی منطقه یی آسیای مرکزی (CAREC)

یک برنامه ی فعال منطقه ی برای تسهیل همکاریها در عرصه های حمل ونقل تجارت انرژی و دیگر بخشهای کلیدی بر اساس منافع متقابل است، در این برنامه یازده کشور و شش نهاد چندجانبه بایکدیگر برای توسعه ی منطقه از طریق همکاریهای مشترک کار میکنند برنامه همکاریهای اقتصادی منطقه ی آسیای مرکزی (کرک) در سال 1997 باهدف توسعه ی استندردهای زندگی و کاهش فقر در بین مردم کشورهای منطقه از طریق توسعه ی همکاریهای اقتصادی منطقه یی کارامد بیشنهاد گردید، از آن پس تمرکز اصلی این برنامه توسعه ی زیرساخت های مالی به منظور اجرای طرح های منطقه ی اولویت دار شامل حمل ونقل، انرژی، سیاست های تجاری و تسهیل تجارت بوده است. بیش بینی گردیده که طرح های مذکور تاثیر مستقیمی در توسعه ی اقتصاد منطقه و ارتقای سطح زندگی مردم برجای بگذارد. از سال 2001 این برنامه 17 میلیارد دالر را در بخشهای حمل و نقل تجارت و سرمایه گذاری در زیرساخت های انرزی در منطقه سرمایه گذاری کرده است.

کشورهای افغانستان آذربایجان، جمهوری خلق چین، قراقستان، جمهوری قرقیزستان، مغولستان، باکستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان اعضای این برنامه را تشکیل میدهد همچنین موسسات بانک توسعه ی آسیا، بانک اروبای برای بازسازی و توسعه،  صندوق بین المللی پول، بانک توسعه ی اسلامی، برنامه ی توسعه ی سازمان ملل متحد و بانک جهانی شش نهاد منطقه ی و بین المللی عضو این برنامه هستند. بانک توسعه ی آسیا به عنوان دبیر خانه ی کرک فعالیت میکنند.

افغانستان و کرک:

افغانستاان درسال 2005 به عضویت کرک در آمده است. و تاپایان سال 2011 در چارچوب این برنامه 1059 میلیارد دالر در 22 پروژه در بخشهای حمل ونقل، تجارت و انرژی این کشور سرمایه گذاری شده است از جمله ی این پروژه ها سه بروژه ی آن نهایی و تکمیل شده است.

در نگاهی به سند همکاریهای منطقه یی افغانستان به خوبی واضح است که بیشتر پروزه های اقتصادی منطقه ی افغانستان. با آسیای میانه مرتبط است. به خصوص در طرح راه ابریشم جدید، افغانستان یک کشور محوری و مرکزی در آسیای میانه قلمداد شده است. و بیشترین ارتباط و مراوده را با این منطقه دارد. بناً رشد اقتصادی و توسعه ی افغانستان در آینده، مستقما با حضور فعال این کشور در برنامه همکاریهای اقتصادی منطقه یی آسیای مرکزی، در کنار سازمان همکاری های اقتصادی جنوب آسیا (سارک) مرتبط است.

عضویت افغانستان در کرک از یک جهت دیگر نیز قابل توجه است که این برنامه یک برنامه ی مورد توجه ارگانها و نهادهای مالی. منطقه ی و بین المللی است. بنا باحضور گسترده ی نهادهای چون بانک توسعه ی آسیا. بانک جهانی. صندوق بین المللی بول و برنامه توسعه ی سازمان ملل درکرک عملا هیچ مشکل مالی و بودجه ی برای اجرای طرح ها و بروزه های بزرگ منطقه یی در محور افغانستان در قالب این برنامه وجود ندارد. بخصوص این که باید گفت. چون افغانستان در قلب طرح راه ابریشم جدید قرار دارد. همه ی توجهات سازمانها و نهادهای مختلف بخصوص بانک توسعه ی اسیا. به بازسازی زیربناها و زیرساختهای اقتصادی افغانستان و در راس انها زیرساختهای حمل و نقل و ترانزیت است. تا این کشور هرچه زود تر برای ایفای نقش ارتباطی و مرکزی خود در راه ابریشم جدید. آماده شود.

اما در این میان، یک مشکل عمده  و اساسی وجود دارد و آن این که دولت افغانستان در ظرفیت های بسیار باین حقوقی عملیاتی برای تحقق پروژه های بزرگ اقتصادی برخوردار است. از این رو روند عملی شدن پروژه های مختلف منطقه

یی در طول سالهای گذشته. یک روند کند و بطی بوده و افغانستان منفعت قابل توجهی از همکاریهای منطقه ی و فرصتهای موجود نبرده است.

کرک به سوی احیای راه ابریشم جدید:

باتوسعه ی سریع اقتصادی جمهوری خلق چین و جابان در شرق. در فدراسیون رویسه در شمال و هند و باکستان در جنوب. تقاضای واقعی و رو به رشدی برای بهبود ارتباطات بین اروبا و آسیا وجود دارد. این حرکت یک فرصت بی سابقه را در اختیار کشورهای کرک برای ظهور به عنوان یک مرکز بزرگ تجارت و بازرگانی فراهم ساخته است و تنها در سایرهمکاریهای منطقه یی میتوان این بتانسیل را به واقعیت تبدیل کرد این در حالی است که برای تبدیل شدن اسیای میانه به یک مرکز بزرگ تجارت و بازرگانی در منطقه بهبود قابل توجهی در زیرساختهای فزیکی منطقه مانند جاده ها و سیستم های راه اهن. مدیریت منابع مشترک استفاده ی کارامد و عقلانی از انرژی و آب و ساده کردن قوانین و روش های حاکم بر روابط تجاری بین المللی کشورهای عضو نیاز است. بر این اساس و در بخشهای فوق. برنامه ی همکاریهای اقتصادی منطقه یی آسیای مرکزی در طول سالهای گذشته توان منحصر به فردی در جذب اعتبارات مورد نیاز برای اجرای طرح های توسعه ی منطقه داشته و طی سالهای اخیر توانسته با جذب 203 میلیارد دالر. اجرای 42 طرح ترتبط را به انجام رساند. امروزه سه طرح بزرگ اقتصادی در چارچوب برنامه همکاری های اقتصادی منطقه یی اسیای مرکزی در جمهوری تاجیکستان و در حوزه ی تسهیل تجارت و حمل نقل در حال اجرا میباشد. این طرح ها شامل.

  1. بازسازی مسیر مرزی قرقیزستان-دوشنبه.
  2. طرح توسعه ی زیرساختار ها و مدرنیزه نمودن گمرکات منطقه یی .
  3. اجرای طرح اتصال شبکه ی برق منطقه. افغانستان و تاجیکستان میباشد

بااین حال برنامه ی همکاری اقتصادی منطقه یی اسیای مرکزی. در سال 2010 یک چارچوب استرتیزیک را تا سال 2011 الی 2020 تدوین کرده که براساس آن 47 طرح سرمایه گذاری به ارزش 19 میلیارد دالر ظرف ده سال آینده با حمایت مالی بانک توسعه ی آسیا در کشورهای  هدف اجرا خواهد شد. طرح های فوق الذکر طیف وسیع از حوزه های مرتبط با حمل ونقل. ترانزیت و تسهیل تجارت و بازرگانی را در منطقه شامیل خواهد شد برهمین اساس در حال حاضر 21 طرح بزرگ در این منطقه در حال اجرا می باشد که تا 10 سال آینده مبلغ 9 میلیارد دالر در این طرح ها هزینه خواهد شد این پروژه ها حد اقل دارای دو مزیت عمده هستند.

  1. اتصال بهتر
  2. پیشرفت بسوی بهروری انرژی، امنیتی و تجارت.

بنابر اعلام دفتر بانک توسعه ی آسیا در دوشنبهٰ، در طول این مدت الی 2020، میزان برخورداری کشورهای عضو برنامه ی همکاری های اقتصادی منطقه یی آسیای مرکزی از تسهیلات اعتباری این بانک به قرار تاجیکستان 500 میلیون دالر، قزاقستان 13.4 میلیارد دالر، چین 7.3 میلیارد دالر، افغانستان 700 میلیون دالر، قرقیزستان 600 میلیون دالر، ازبکستان 100 میلیون دالر، مغولستان 100 میلیون دالر و جمهوری آذربایجان 2.2 میلیارد دالر خواهد بود. همچنین 800 میلیون دالر نیز به اجرای طرح های منطقهیی مشترک تخصیص خواهد یافت.

چالش های عمده فراروی کرک:

باتوجه به موقعیت فوق العاده مهم آسیای مرکزی که در شرایط کنونی تمام توجهات جهانی به این منطقه است برخی چالش های فراروی هم گرایی منطقه یی در آسیای مرکزی وجود دارد که برای توسعه ی بیش از بیش همکاریهای منطقه یی و رفتن به سوی همگرایی، باید از میان برداشته شوند.

1ـ ضعف حکومت های ملی:

آسیای مرکزی هم در جغرافیایی وسیع تر و هم در جغرافیایی محدودتر، شامل کشورهای است که در آنها دولت های ملی به اندازه ی کافی توسعه و رشد نیافته و به میزان که بتوانند به اسانی وظایف یک حکومت ملی را به انجام برسانند، قوی و نیرومند نگردیده اند. شاید بتوان مدعی شد که این مساله یکی از عمده ترین عوامل عدم تحقق هم گرایی منطقه یی میان کشورهای واقع در این خطه ی جغرافیایی باشد، زیرا حکومت های باظرفیت پایین، به هیچ صورت قادر به ایفای نقش فعال در روندهای منطقه یی و بین المللی نیستند. این فرضیه به خوبی در قبال افغانستان صادق است.

2ـ عقب ماندگی ساختاری کشورهای منطقه:

همان طوری که حکومت های ملی درکشورهای آسیای مرکزی ضعیف بوده و قادر به رهبری روندهای سیاسی و اقتصادی منطقه ی نیستند، این کشورها در ابعاد مختلف سیاسی، فرهنگی و اقتصادی به عقب ماندگی های فاحشی مواجه بوده  و این مساله نیز شکل گیری چنین رویکردهارا به مشکل مواجه میکند. متأسفانه نهادهای اقتصادی ضعیف ترین نهادهای این کشورها را تشکیل داده و بدین جهت انتظار شکل گیری یک تفکر نیرومند اقتصادی فرامرزی که حامی رویکردهای اقتصادی منطقه یی باشد، بجانخواهد بود.

3ـ تأثیر بازیهای فرامنطقه یی استراتژی کشورهای منطقه:

همانطورکه بیان شد، آسیای مرکزی یکی ازمناطق جهان است که بیشترین نگاه هارا بخود معطوف نموده است. براین اساس قدرت های منطقه یی و بین المللی هریک به دنبال یافتن مجرایی برای تاثیر گذاری برسیاست کشورهای این منطقه هستند. وجود ذخایر عظیم انرژی در این منطقه و موقعیت ویژه ی جغرافیایی آن، باعث شده است همه ی کشورهای نیرومند جهان تلاش نمایند تا با این کشورها روابط سالم برقرار نموده و بدین طریق نقش رقبای شانرا در بازی های بزرګتر تضعیف نمایند. درشرایط کنونی ایالات متحده امریکا، روسیه، چین، اتحادیه اروپا، هند و ترکیه و بعضی می کوشند در سیاست کشورهای این متطقه حایز نقش باشند، تا تحولات در این کشورها سبب به خطرافتادن منافع اقتصادی وسیاسی کشورها مزبور نگردد.

4ـ منازعات مرزی و اختلافات منابع آبی:

منازعات مرزی و آبی در بین اکثر کشورهای آسیایی تبدیل به یک مساله ی شناخته شده و جدی گردیده است. منازعات مرزی میان افغانستان و پاکستان، تاجیکستان، و ازبکستان و.... همه نشان دهنده ی اختلافات عمده میان کشورهای آسیای است. چنین اختلافاتی که بعضا بیش تر از یک قرن سابقه دارد، همواره مایه نفرت و دشمنی میان این کشورها گردیده و بسترهای تعامل سازنده میان آنهارا از بین برده است. منازعات موجود بر سر تقسیم مناطق سرحدی و منابع آبی در آسیای مرکزی نیز یکی از عوامل دوری ملت ها و کشورهای این منطقه از یکدیگر بوده و باعث ازبین رفتن زمینه های نزدیکی و همکاری این کشورها در برخی عرصه ها گردیده است. پس از استقلال کشورهای آسیای مرکزی بین کشورهای "بالای آب"  (تاجکستان و قرقیزستان ) و «پایین آب» ( ازبکستان، ترکمنستان و قزاقستان ) و بر سر استفاده از منابع آبی اختلاف بروز کرد.

چاه بهار

موافقتنامه ایجاد دهلیز حمل و نقل و ترانزیت بین المللی میان جمهوری اسلامی افغانستان، جمهوری اسلامی ایران و جمهوری هند( موافقتنامه چابهار)  به تاریخ 3 جوزا 1395 مطابق به 23 می 2016 در یک مقدمه و پانزده ماده در شهر تهران با حضور داشت جلالتمآب رئیس جمهور جمهوری اسلامی افغانستان توسط وزیر ترانسپورت به امضاء رسید.

موقعیت بندر چابهار

چابهار با 230 هزارنفر جمعیت از موقعیتی استراتیژیک برای افغانستان، ایران و هند برخوردار است. بندر چابهار دروازه ورود افغانستان به آبهای بین المللی است. چابهار در جنوب شرق کشور جمهوری اسلامی ایران قرار دارد که

به لحاظ جغرافیایی بطرف جنوب غرب افغانستان واقع است. این بندر 11 کیلومتر مربع مساحت دارد. منطقه آزاد چابهار در سال 1372 به مساحت 14000 هکتار در شهر بندری چابهار تاسیس گردید است.

بندر چابهار از طریق سه مرز نیمروز، فراه و هرات به افغانستان وصل میگردد که کوتاه ترین مسیر آن مرز نیمروز است. همچنان چابهار شرقا به کشور پاکستان و ازجنوب به دریای عمان، اقیانوس هند و آبراهای بین المللی، قاره آفریقا، شرق آسیا، اروپا و دریای مدیترانه راه دارد. همچنان امکان دست رسی کشورهای آسیای میانه به این دهلیز مساعد است.

چابهار، ارزان ترین و نزدیک ترین مسیر ترانزیتی برای دسترسی افغانستان به آبهای بین المللی و وصل شدن به مسیرهای ترانزیت جهانی است. چابهار، در مقایسه با بندر عباس ۹۰ کیلو متر و در مقایسه با بندر کراچی ۷۰۰ کیلومتر به مرکز افغانستان نزدیک تر است.

معلومات مختصر در مورد موافقتنامه چابهار

به منظور تطبیق موافقتنامه، مراجع ذیصلاح طرف های متعاهد به شرح زیر میباشند:

  1. از جانب جمهوری اسلامی افغانستان: وزارت ترانسپورت
  2. از جانب جهموری اسلامی ایران: وزارت راه و شهرسازی
  3. از جانب جمهوری هند: وزارت امور خارجه

مطابق ماده دوم مفاد این موافقتنامه؛ حمل و نقل و ترانزیت بین المللی کالا و مسافر از طریق قلمرو طرفهای متعاهد توسط انواع مختلف حمل و نقل در امتداد مسیرهای تصویب شده توسط شورای هماهنگی، تنظیم میگردد.

در متن موافقتنامه دو گروه اجرایی تحت نام شورای هماهنگی و کمیته پیگیری تعریف گردیده است.

شورای هماهنگی متشکل از معین های وزارتخانه های مربوطه و یا نماینده های حقوقی کشورهای عضو میباشد. وظایف شورای هماهنگی در ماده نهم موافقتنامه شرح گردیده است.

کمیته پیگیری به سطح رئیس عمومی یا معادل آن تشکیل میگردد. اولین جلسه کمیته پیگیری طی دوماه بعد از اولین جلسه شورای هماهنگی برگزار میگردد. بعد از آن، کمیته پیگیری حد اقل سال یکبار قبل از جلسه شورای هماهنگی یا بنابر تقاضای هریک از طرفهای متعاهد جلسه دایر خواهد کرد. ( ماده دهم موافقتنامه)

وظایف کمیته پیگیری در ماده دهم این موافقتنامه شرح گردیده است.

پروتوکولهای اجرایی مورد نیاز در عرصه های ترانسپورت و ترانزیت، طرزالعمل های گمرکی، بنادر و امور قونسلی توسط کمیته پیگیری مطابق ماده دهم موافقتنامه تهیه میگردد.

جدول طرح اجرایی پلان تطبیقی موافقتنامه چابهار

در جدول طرح اجرایی شدن پلان تطبیقی موافقتنامه چابهار نخست نیازمندی های زیرساختی و تجهیزاتی بررسی  سپس میان ادارات ذیربط نظر به ارتباط کاری شان تقسیم وظایف شده است.  در جدول متذکره هدف تطبیق پروژه، نوعیت پروژه، محل تطبیق پروژه، اداره اجراکننده، زمین مورد نیاز، پول تخمینی مورد نیاز و موعد اجرای هر پروژه در نظر گرفته شده است.

طرح اجرایی پلان تطبیقی موافقتنامه چابهار با ضمیمه جدول آن تهیه و تکمیل گردیده است.

طرح اجرایی پلان تطبیقی موافقتنامه چابهار به شرح ذیل توسط وزارت ترانسپورت تدوین گردیده است:

در فقره (16) مصوبه شماره (9) مورخ 13/5/1395 کابینه محترم جمهوری اسلامی افغانستان چنین فیصله بعمل آمده است :"... وزارت ترانسپورت به همکاری وزارت های مالیه، امورخارجه، عدلیه، تجارت و صنایع امورشهرسازی و اداره اراضی افغانستان موظف اند تا پلان متذکره (پلان تطبیقی موافقتنامه چابهار) را برمبنای موافقتنامه عقد شده بررسی و طرح واضح و همه جانبه را با درنظرداشت ضرورت های مالی، حقوقی، لوایح و مقررات در چارچوب مناسبات دوجانبه ترتیب و به جلسات بعدی کابینه ارایه نمایند."

وزارت ترانسپورت منحیث مرجع با صلاحیت این موافقتنامه، پیشنویس پلان تطبیقی این موافقتنامه را تهیه نموده و با وزارت خانه ها و ادارات حکومتی افغانستان جهت نظرخواهی شریک ساخت. پلان تطبیقی موافقتنامه چابهار در مجلس مورخ 20 ثور 1396 کابینه جمهوری اسلامی افغانستان به بحث گرفته شد. طی فقره( 26 ) مصوبه شماره( 3) مورخ 20 ثور 1396 ج.ا.ا افغانستان چنين فيصله به عمل آمده است: " پلان تطبيقی موافقتنامه چابهار در پرنسيپ تائيد است، وزارت ترانسپورت موظف است تا وظايف و مسئوليت های وزارت ها و ادارات دولتی را در قبال فعال سازی بندر چابهار با وزارت های ذيربط از لحاظ مالی و مديريتی هماهنگ نموده، نتيجه را غرض اتخاذ تصميم جهت نهايی شدن پلان متذکره در جلسه شورای وزيران حکومت وحدت ملی ارايه نمايد."

وزارت ترانسپورت جهت تطبیق هرچه بهتر مصوبه کابینه با تدویر جلسات بین الوزارتی و دریافت نظریات ادارات محترم همکار بصورت کتبی، طرح اجرایی شدن پلان تطبیقی موافقتنامه چابهار را یکبار دیگر آپدیت، جهت نظر خواهی با ادارات ذیربط به اشتراک گذاشت. بعد از تکمیل پروسه نظرخواهی، طرح اجرایی شدن پلان تطبیقی به شورای محترم وزیران ارایه گردید. این طرح در آجندا جلسه نوبتی مورخ 25/2/1396 شورای محترم وزیران قرار گرفته و فیصله بعمل آمد: " در این نشست فیصله بر این شد، که کمیسیون مشتمل برمعینان وزارت های محترم امورخارجه، مالیه، داخله، تجارت وصنایع، زراعت آبیاری و مالداری، امورمهاجرین و عودت کنندگان، اتاق تجارت و صنایع، اداره مستقل اراضی، اداره مستقل ارگانهای محل و وزارت ترانسپورت تحت نظر محترم معاون اول ریاست اجرائیه ج.ا.ا مکانیزم عملی پلان تطبیقی موافقتنامه چابهار را بصورت همه جانبه بررسی نموده و نتیجه را به یکی از جلسات شورای وزیران حکومت وحدت ملی ارایه نمایند."

سپس وزارت ترانسپورت به منظور هماهنگی وظایف و مسئولیت های ادارات همکار در قبال فعال سازی بندر چابهار و نهایی شدن طرح فوق الذکر نشست های متعدد ذیل را با ادارات ذیربط برگزار نمودند.

  • نشست مورخ 7/3/1396 تحت ریاست محترم انجنیر محمدخان معاون اول ریاست اجرائیه ج.ا.ا با اشتراک نمایندگان ادارات همکار در قصر مرمرین؛
  • نشست مورخ 21/3/1396 تحت ریاست محترم ارسلایی، رئیس عمومی دارالانشای شورای وزیران، در کاخ شورای وزیران؛
  • نشست مورخ 13/4/1396 تحت ریاست محترم فوضیه احسانی معین مالی و اداری وزارت ترانسپورت، با اشتراک نمایندگان ادارات ذیربط در وزارت ترانسپورت؛
  •  در نشست های متذکره روی موارد از جمله ایجاد بندرخشکه تحت یک پروژه واحد بحث صورت گرفت. نماینده وزارت امور خارجه محترم سروش ایجاد بندر خشکه چند وجهی را لازمی دانسته از اعضای جلسه تقاضا نمودند تا روی طرح متذکره اقدامات عملی را روی دست گیرد.
  • چهارمین نشست مورخ 25/5/1396 تحت ریاست محترم انجنیر محمدخان معاون اول ریاست اجرائیه با اشتراک نمایندگان ادارات همکار در قصر سپیدار برگزار شد. در این  نشست روی موارد ذیل تصمیم اتخاذ شد:
  1. وزارت های امورخارجه، امور داخله، مالیه، تجارت وصنایع، زراعت وآبیاری ومالدای، امور مهاجرین وعودت کنندگان، اداره مستقل اراضی افغانستان، اداره مستقل ارگانهای محلی واتاق تجارت وصنایع موظف اند، نظریات وپیشنهادات خویش را درمورد ایجاد تاسیسات با درنظرداشت ضروریات مالی وزمان مورد نیاز، جهت تکمیل کار وغنامندی پلان تطبیقی موافقتنامه چابهار در ظرف دو هفته به وزارت ترانسپورت ارسال نمایند، وزارت ترانسپورت بعداز تحلیل وتوحید، موافقتنامه متذکره را به ریاست عمومی دارالانشای شورای وزیران ارسال نمایند.
  2. کمیسیون مشتمل بر نمایندگان وزارت های امورخارجه، مالیه وترانسپورت موظف اند، موضوع تاسیسات ترانسپورتی تحت یک پروژه واحد بنام بندر خشکه، در ولایت نیمروز را همه جانبه مطالعه نموده ونتیجه را توام با نظریات پیشنهادی به ریاست عمومی دارالانشای شورای وزیران ارسال نمایند.

وزارت ترانسپورت نظریات ادارات همکار را تنها به لحاظ مدیریتی دریافت نموده، با تعیین موعد اجرا،  نظریات را شامل طرح اجرایی شدن پلان تطبیقی موافقتنامه چابهار نمودند. این طرح به لحاظ مدیریتی توحد، به اداره محترم امور و شورای محترم وزیران حکومت وحدت ملی ارسال گردید. زیرا در نشست مورخ 25/5/1396 تحت ریاست محترم انجنیر محمدخان معاون اول ریاست اجرائیه با اشتراک نمایندگان ادارات همکار در قصر سپیدار فیصله گردیده بود تا درجلسه ای با محترم داکتر صاحب قیومی مشاور مقام عالی ریاست جمهوری موضوع احداث تاسیسات ترانسپورتی تحت یک پروژه واحد مورد بحث قرار گیرد وموافقه ی جناب ایشان در مورد اخذ گردد. در جلسه ای که به تاریخ 1/9/1396 در دفتر داکتر صاحب قیومی برگزار گردید قرارشد وزارت محترم مالیه Concept Note احداث تاسیسات ترانسپورتی تحت یک پروژه واحد (بندر خشکه) را روی دست گیرند.

طرح ارسالی وزارت ترانسپورت بنابر عدم توافق با مصوبه کابینه مورد تائید اداره محترم امور و شورای محترم وزیران قرار نگرفته، هدایت داده شد تا طرح را مطابق به هدایت مصوبه کابینه تکمیل و به شورای محترم وزیران حکومت وحدت ملی ارسال دارند.

موضوع Concept Note ذریعه چند مکتوب از وزارت محترم مالیه پیگیری گردید. از آن وزارت محترم تقاضا بعمل آمد که لیست احداث تاسیسات مورد نظرشان تحت یک پروژه واحد بنام بندر خشکه را به این وزارت ارسال دارند تا وزارت ترانسپورت طرح پلان تطبیقی موافقتنامه چابهار را مطابق آن اپدیت نموده و جهت طی مراحل نهایی به شورای محترم وزیران و کابینه محترم جمهوری اسلامی افغانستان ارسال نمایند. تا هنوزConcept Note به این وزارت مواصلت نورزیده است. اما اخیرا جدول پروژهای ساختمانی و تجهیزاتی گمرکات وزارت محترم مالیه با ذکر قیمت های تخمینی، موعد اجرای هرپروژه و حالت پروژه ها به این وزارت مواصلت ورزیده است.

ضمن وزارت محترم مالیه، تعداد از ادارات محترم دیگر نیز نیازمندیهای مالی، زمین موردنیاز و موعد اجرای هر فعالیت را که در راستای کاری شان بود ارسال داشتند. با جمع آوری معلومات اینک طرح اجرایی شدن پلان تطبیقی موافقتنامه چابهار تدوین و آماده ارایه به شورای محترم وزیران حکومت وحدت ملی میباشد.

قابل یاد آوری است که هرچند قرار است طبق پیشنهاد وزارت محترم امور خارجه، فیصله  نشست مورخ 25/5/1396 تحت ریاست محترم انجنیر محمدخان معاون اول ریاست اجرائیه  و جلسه مورخ 1/9/1396 در دفتر داکترصاحب قیومی مجموعه تأسیسات زیربنایی مورد نیاز در چارچوب یک پروژه واحد بنام بندرخشکه در بندر نیمروز ایجاد شود، اما با جود این؛ بنابر هدایت مصوبه کابینه محترم جمهوری اسلامی افغانستان مهمترین اقدامات مورد نیاز که بعدا میتواند شامل پروژه واحد شود در جدول طرح اجرایی شدن پلان تطبیقی موافقتنامه چابهار درج گردیده است.

پیشرفت ها در مورد پلان تطبیقی موافقتنامه چابهار

این وزارت به عنوان مرجع صلاحیت دار موافقتنامه و اجرای پلان تطبیقی آن اقدامات زیر را روی دست گرفته است.

  1. کانسپت ­نوت و پروپوزل برای احداث ترمینال­های معیاری به خصوص در مسیر ولایت نیمروز الی کابل تهیه و ترتیب گردیده و آماده پیشکش برای شورای عالی اقتصادی می­باشد. بادرنظرداشت مواد موافقتنامه و طرح اجرایی شدن پلان عمل چابهار، وزارت ترانسپورت طرح جامع­ی را جهت تاسیس و اعمار ترمینال­های معیاری در مسیر تعیین شده برای چابهار انکشاف داده است. در صورت منظوری این طرح توسط شورای عالی اقتصادی و حکومت افغانستان، وزارت ترانسپورت ترمینال­های معیاری را با استفاده از روش مشارکت عامه و خصوصی اعمار مینماید.
  2. کانسپت ­نوت و پروپوزل برای احداث تیرپارک­ها در طول مسیر کابل الی پل ابریشم-بندر میلک واقع ولایت نیمروز، تهیه و ترتیب گردیده و آماده پیشکش برای شورای عالی اقتصادی می­باشد. بادرنظرداشت مواد موافقتنامه و طرح اجرایی شدن پلان عمل چابهار، وزارت ترانسپورت طرح جامع­ی را جهت تاسیس و اعمار تیرپارک­ها در مسیر تعیین شده برای چابهار انکشاف داده است. به اساس این طرح، وزارت ترانسپورت در صورت منظوری شورای عالی اقتصادی و حکومت افغانستان تیرپارک­های معیاری را با استفاده از مشارکت عامه و خصوصی در هر 100 کیلومتر اعمار مینماید. ازینکه، افغانستان و ایران عضویت کنوانسیون تیر را دارا میباشد، امورات ترانسپورت جاده­یی میان ایران و افغانستان میتواند بادرنظرداشت مواد مندرج کنوانسیون TIR انجام می­یابد، تاسیسات متذکره برعلاوه تاسیسات که از سوی ادارات دیگر در نظر گرفته شده است، پروسه حمل ­ و­ نقل میان چابهار و افغانستان را سرعت بخشیده و شرکت­های ترانسپورتی را در راستای انتقال اموال تجارتی یاری میرساند. طرح متذکره بعد از اخذ موافقت سکرتریت شورای عالی اقتصادی در یکی از جلسات این شورا جهت نهایی سازی ارائه خواهد شد.
  3. این­وزارت به­منظور فعال نمودن نماینده­گی بیمه­ها، شرکت های ترانسپورتی را مکلف نموده تا مسافرین و وسایط نقلیه را در مقابل حوادث ترافیکی بیمه نمایند. چنانچه این موضوع در ماده­ی شانزدهم قانون ترانسپورت چنین ذکر گردیده است:

(مادۀ شانزدهم: شرکت‌های ترانسپورتی مسافربری مکلف اند، مسافرین و وسایط نقلیۀ که غرض انتقال مسافرین توظیف می­گردند در مقابل حوادث ترافیکی، مطابق سند تقنینی مربوط، بیمه نمایند.)

  1. ریاست هماهنگی امور ولایات و نمایندگی های خارجی این وزارت طرح ثبت، راجسترسازی عصری و کمپیوترایزسازی شرکت­ها را غرض جلوگیری از تردد و فعالیت وسایط فاقد اعتبار، تهیه و آماده نموده است.
  2. وزارت ترانسپورت و شرکای آن هیات را جهت سروی و تثبیت ساحه برای اعمار بندر خشکه چند وجهی به ولایت نیمروز اعزام داشت. هیات متذکره خلاصه گزارش خود را ذیلاً ارائه داشته اند:
  • ساحه بندری همجوار نقطه صفری (پل ابریشم) :- که در این ساحه صرف مقدار 100 جریب زمین دولتی بوده و سایر زمین های موجوده تحت ادعای اشخاص قرار دارد.
  • ساحه پیشنهادی وزارت محترم شهر سازی :- این ساحه طبق پلان استراتیژیک آنوزارت محترم حدود 5 کیلومتر به طرف جنوب بندر فعلی قرار داشته و تمام زمین های موجوده تحت ادعای اشخاص قرار دارد. به دو طرف این ساحه پلان سرک حلقوی بوده و امکان اعمار تاسیسات خط اهن نیز موجود میباشد.
  • ساحه مقابل میدان هوایی جدید ولایت نیمروز :-  این ساحه حدود 23 کیلو متر دورتر از نقطه  صفری قرار داشته ولی تمام زمین های موجوده دولتی میباشد."
  1. در نقاط سرحدی بعضا مشکلاتی برای بخش حمل و نقل وجود دارد این مشکلات تنها از طریق بازدید میدانی از سرحدات متصل به کریدور چابهار برای هر دو جانب افغانستان و ایران رفع میشود و نیز مفاد موافقتنامه سه جانبه میتواند در حل این معضلات مفید واقع شود. وزارت ترانسپورت با حضور داشت تمام اعضای کمیته حمل و نقل متشکل از نمایندگان با صلاحیت وزارتهای مالیه(گمرکات)، تجارت و صنایع، فواید عامه، داخله (پولیس سرحدی) و اتاق تجارت و صنایع جهت تشخیص مشکلات و یافتن راه حل جهت حل و رفع آنها و در نهایت روان سازی حمل و نقل بازدید از سرحدات کشور داشتند. پس از بازدید میدانی سرحدات، وزارت ترانسپورت نتایج مشاهدات خود را  به شکل گزارش مفصل به تمام ادارات همچنان به اداره امور ریاست جمهوری ارسال نموده و همچنان سفارشات خود را طی جدول در ضمیمه گزارش مطرح ساخته است.

 

اقدامات و فعالیت های روی دست

  1. کنفرانس آگاهی دهی در مورد محتوای موافقتنامه چابهار برای سکتور خصوصی یکی از ضروریات استفاده موثر و همه جانبه از این موافقتنامه میباشد. آگاهی سکتور خصوصی از حقوق، امتیازات و مکلفیت های که در موافتنامه فوق برایشان درنظر گرفته شده است باعث سرعت و سهولت در حمل و نقل می گردد و از جانبی جنبه تطبیقی موافقتنامه را تقویت و مشکلات را از میان برمیدارد و سکتور خصوصی از مزایا و اهمیت موافقتنامه بیشتر آگاهی حاصل مینمایند. وزارت ترانسپورت با همکاری ادارات ذیربط بالخصوص وزارت تجارت (به دلیل اینکه وزارت تجارت نیز موافقتنامه دو جانبه سرمایه گذاری در بندر چابهار را با جمهوری اسلامی ایران امضا نموده است ) ورکشاپ آموزشی را بلافاصله بعد از طی مراحل، طرح اجرایی موافقتنامه چابهار برگزار می نماید.
  2. همچنان در سمینار جداگانه شرایط سرمایه گذاری در بندر چابهار بر اساس موافقتنامه تنظیم حمل و نقل ترانزیتی جاده ای کالا و مسافر و سرمایه گذاری تاجران افغان در منطقه آزاد تجاری- صنعتی چابهار که در ثور 1391 فی مابین جمهوری اسلامی افغانستان و جمهوری اسلامی ایران به امضا رسیده است را برای تجار و متشبثین خصوصی طی یک سمینار یک روزه از سوی وزارت تجارت و صنایع و وزارت ترانسپورت برگزار گردد.
  3. قرار است در آینده نزدیک جلسه شورای هماهنگی موافقتنامه چابهار در سطح معینان وزارت ترانسپورت هر سه کشور در بندر چابهار برگزارگردد . در جلسه فوق معینان هرسه کشور اعضای کمیته پیگیری را که مسئولیت تهیه پیشنویس پروتوکل های اجرایی مورد نیاز در عرصه های ترانسپورت و ترانزیت، طرزالعمل های گمرکی، بنادر و امور قونسلی را دارا می باشند را معرفی می نمایند. (حضور سکتور خصوصی در این کمیته که در واقع طرف اجرائیه محسوب میگردد ضرور پنداشته میشود.)

معلومات در مورد مراحل واگذاری زمین در منطقه آزاد چابهار برای سرمایه گذاران

  1. ارائه درخواست کتبی سرمایه گذاری به مدیریت جذب منابع و سرمایه گذاری
  2. ارایه طرح توجیهی توسط متقاضی، سوابق کاری، تکمیل فرم درخواست سرمایه گذاری، ارائه مدارک شخص حقیقی/حقوقی، تصدیق بانکی و برنامه زمان بندی اجرای طرح
  3. بررسی فرم ها و بررسی طرح های سرمایه گذاری
  4. انجام اقدامات لازم به منظور استعلام و تعیین موقعیت زمین
  5. ارسال به کمیته ارزشیابی و قیمت گذاری جهت تعیین قیمت
  6. ارسال تمام اسناد به همراه مستندات به هیئت مدیره سازمان آزاد چابهار به منظور اخذ مصوبه هیئت مدیره جهت تایید و موافقت با اجرای پروژه
  7. اخذ مجوز فعالیت و امضای توافقنامه سرمایه گذاری
  8. تکمیل مدارک و تنظیم قرارداد در حوزه مدیریت جذب منابع و سرمامیه گذاری
  9. ابلاغ قرار داد.
  10. صدور مجوز سرمایه گذاری پس از تحویل مکان سرمایه گذار و اعلام آمادگی وی برای اجرای پروژه
  11. انجام عملیات ساخت و ساز با نظارت حوزه اطلاعات جغرافیایی و شهرسازی ایران و اعلان پایان کار ساختمان از واحد مربوطه.
  12. صدور جواز بهره برداری بعد از شروع فعالیت رسمی سرمایه گذار توسط حوزه جذب منابع و سرمایه گذاری.

ارایه معلومات در رابطه به تطبیق سیستم تیر TIR در افغانستان

سیستم ترانسپورت بین المللی تیرTIR  عبارت از سیستم بین المللی تسهیل کننده ی ترانزیت و ترانسپورت بین المللی است که توسط اتحادیه بین المللی ترانسپورت جاده یی میان کشورهای عضو تطبیق میگردد و منحیث یک ویزا و یا اجازه نامه ترانزیت و ترانسپورت کالاهای تجارتی سرغچ شده، تحت یک طرزالعمل یکسان عمل میکند.

سیستم تیر (TIR) یکی از کنوانسیون های سازمان بین المللی جاده (IRU) میباشد. در حال حاضر74 کشور جهان از سیستم تیر استفاده می کنند. تطبیق سیستم تیر برای کشور های محاط به خشکه نظیر افغانستان که از لحاظ مشکلات ترانسپورتی همواره تحت فشار بوده، از اهمیت زیادی برخوردار است.

با فعال شدن سیستم تیر (TIR) محموله های ترانزیتی و ترانسپورتی افغانستان بدون طی مراحل سیستم های مغلق گمرکی و بدون توقف های طولانی مدت، از بنادر مرزی ترانزیت میشوند، با استفاده از این سیستم ترانزیت بین کشورهای عضو رونق یافته، باعث رشد و شکوفای صنعت و صادرات در کشور می شود. در این سیستم کالا تحت پوشش دفترچه تیر (TIR Carnet) از طریق حمل و نقل جاده بدون ارایه تضمینات اضافی نزد گمرکات از مبداء تا مقصد ادامه می یابد.

تطبیق و فعال سازی سیستم تیردر افغانستان، یک پروسه مهم ملی بوده که برای این کشور در امر توسعه و گسترش ترانسپورت،ترانزیت وتجارت از اهمیت فوق العاده برخوردار است.

افغانستان برای نخستین بار در سال 1976 عضویت این سازمان را به دست آورد اما به دلیل جنگ های داخلی موفق به استفاده از سیستم تیر نشد. فعال سازی مجدد سیستم تیر در افغانستان به تاریخ 13 سنبله 1392 رسماً در کابل افتتاح شد. از سال 2013 تا کنون 4000 واسطه خارجی تحت پوشش کارنت تیر وارد افغانستان شده اند و 103 کارنت تیر از افغانستان به مقصد کشور های همسایه صادر شده است.

 وزرات ترانسپورت در امر فعال سازی و تطبیق سیستم تیر در افغانستان مصمم بوده، تطبیق آنرا یکی از اهداف مهم خود میدانند بناً تماماً اجرااًت عملی خویش را در راستای تطبیق این سیستم بکار برده است. چنانچه فاز اول و دوم ترک کاروان تیر طوری امتحانی از طریق ولایت هرات ولایت بلخ در سال های قبل تطبیق گردیده علاوتاً بتارخ 12/8/1397 ارسال اولین  محموله آزمایشی شامل سیستم تیر (TIR) بین دو کشور افغانستان و پاکستان  صورت گرفت. قابل یاد اًوری است اینکه بتاریخ 22/9/1397 ارسال محوله آزمایشی توسط سیستم تیر از طریق راه لاجورد به کشور های ترکمنیستان،آذربایجان، گرجستان الی ترکیه صورت گرفت و بتاریخ 5/12/1397 ارسال اولین محموله آزمایشی توسط سیستم تیر از طریق بندر چابهار به کشور هندوستان صورت گرفت.

کمیته ملی تطبیق سیستم تیر:

کمیته ملی تطبیق سیستم تیر TIR بر اساس حکم شماره 2967 مورخ 20/04/1390  مقام ریاست جمهوری به عضویت معینان مسلکی وزارت های ترانسپورت،  امورخارجه، مالیه، امور داخله، تجارت، فواید عامه و اتاق تجارت وصنایع به ریاست  وزیر محترم ترانسپورت ایجاد گردیده است.  مجدداً ذریعه پیشنهاد شماره 90 مورخ 16/5/1395 که برمبنی فیصله مورخ 9 سرطان 1395 شورای عالی اقتصادی به مقام عالی ریاست جمهوری اسلامی ترکیب کمیته ملی تطبیق سیستم تیر به شرح ذیل تقدیم گردید.

  1. محترم معین پالیسی و پلان گذاری وزارت ترانسپورت و هوانوردی
  2. محترم معین گمرکات وزارت مالیه
  3. محترم معین تجارتی وزارت تجارت و صنایع
  4. محترم معین وزارت امور داخله
  5. محترم ریًس هیًت عامل اتاق تجارت و صنایع ((ACCI
  6. محترم معین همکاری های اقتصادی وزارت امور خارجه
  7. محترم معین تخنیکی وزارت فواید عامه

تحت ریاست وزیر محترم ترانسپورت ذریعه حکم شماره 1679 مورخ 30/5/1395 منظور گردیده است.

کمیته تخنیکی تطبیق سیستم تیر:

کمیته تخنیکی تطبیق سیستم تیر براساس فیصله کمیته ملی تطبیق سیستم تیر با عضویت روسا وزارت های ترانسپورت،  امور خارجه، مالیه، امور داخله، تجارت، فواید عامه و اتاق تجارت وصنایع تحت ریاست معین صاحب پالیسی وزارت محترم ترانسپورت ایجاد گردیده است.

وزارت ترانسپورت جهت تطبیق مصوبه شورای محترم وزیران کمیته تخنیکی و ملی تطبیق سیستم تیر را ایجاد نمود و طرح پلان تطبیق سیستم تیر را آماده و غرض نظرخواهی و طی مراحل به کمیته محترم ملی تطبیق سیستم تیر ارجاع نمود که بعد از بحث و مباحثه پلان تطبیق تیر مورد تایید قرارگرفت. در پلان تطبیقی وظایف ادارات مشخص و پلان فوق الذکر ذریعه مکاتب رسمی به ادارات ذیربط به وقت و زمان آن ارسال گردیده، بعداً ذریعه مکاتب جداگانه خواهان اجرااًت در زمینه گردیده است.

اجرااًت و اقدامات عمده که صورت گرفته است:

  1. وزارت ترانسپورت پلان تطبیقی سیستم تیر را ذریعه مکاتب رسمی به ادارات ذیربط به وقت و زمان آن ارسال نموده و خواهان اجرااًت در زمینه گردیده است.
  2. مقرره سیستم تیر به وزارت محترم عدلیه جهت طی مراحل قانونی ارسال گردیده است.
  3. وزارت ترانسپورت با همکاری اتاق تجارت وصنایع افغانستان تاکنون ورکشاپ های از جمله در بخش ارتقای ظرفیت تطبیق سیستم تیر وآگاهی دهی ترویج سیستم تیر برای شرکت های ترانسپورتی و گمرکات و سایر نهاد های ذیدخل دایر نموده است. بتاریخ 10 می 2017 ورکشاپ آگاهی دهی در مورد سیستم تیر به همکاری پروژه عطار که در حدود 150 نفر اشتراک ورزیده بودند در هوتل کابل استار برگزار گردید. بتاریخ 13/1/1398 ورکشاپ آگاهی دهی سیستم تیر جهت ارتقای ظرفیت شرکتهای ترانسپورتی در هوتل انترکانینتال تدویر یافت.
  4. وزارت ترانسپورت غرض غنامندی سیستم تیر هدایت رسمی را به ریاست عمومی تنظیم ترانسپورت زمینی صادر نموده تا آنعده شرکت های محترم خصوصی ترانسپورتی که علاقمند به استفاده از کارنت تیر را داشته، و تمامی شرایط لازمه را دارا باشند ذریعه مکتوب به این اداره معرفی نمایند. در این اواخر شرکت بین المللی آسیا بلخ چابهار ، شرکت بین المللی حکمت میوند، شرکت بین المللی حاجی عبدالله صدیقی و شرکت بین المللی افغان تیر عضویت سیستم تیر را کسب نموده و نیز از تمام شرکت های ترانسپورتی تقاضا گریده تا فعالیت های خویش را در چو کات سیستم تیر اماده و کسب عضویت این سیستم را نمایند. قابل یاد آوری است سه شرکت در حال طی مراحل اسناد شان می باشد.
  5. وزارت ترانسپورت کوشیده است تا در موافقتنامه های دوجانبه و چند جانبه خویش موضوع تیر را بگنجاندچنانچه هم اکنون در طرح مسوده موافقتنامه همکاری ترانسپورتی بین المللی جاده ای میان جمهوری اسلامی افغانستان و جمهوری تاجکستان، موضوع  عضویت درکنواسیون تیر گنجانیده شده است. علاوتا" در طرح مسوده موافقتنامه های حمل و نقل بین المللی جاده ای فی مابین افغانستان و قزاقستان و همچنان بین افغانستان و ازبکستان موضوع تیر گنجانیده شده است.

در مسوده موافقتنامه همکاری ترانسپورتی بین المللی جاده ای میان جمهوری اسلامی افغانستان و جمهوری قزاقستان که توسط این وزارت طرح گردیده بود بعد از اخذ نظریات ادارات محترم ذیربط ذریعه مکتوب جهت ترجمه و طی مراحل بعدی به وزارت محترم امور خارجه ارسال گردیده است. موافقتنامه میان جمهوری اسلامی افغانستان و حکومت ترکمنستان در مورد ترانسپورت بین المللی جاده ای بتاریخ 12/4/1396 در شهر عشق آباد به امضا رسیده است. علاوتاً در طرح موافقت نامه های که در آینده ترتیب و به امضا می رسد موضوع تطبیق سیستم تیر منحیث یک ماده مهم در مواد موافقت نامه گنجانیده خواهد شد.

  1. بحث روی پلان عملیاتی و جدول زمانی تطبیق سیستم تیر صورت گرفت. نظریات شرکت کنندگان جلسه در رابطه به آن دریافت شد وهمچنان توسط ایمل و مکاتب رسمی جهت نظر خواهی به ادارات مربوطه ارسال گردید.
  2. جلسات کمیته ملی تطبیق سیستم تیر بصورت منظم و دوامدار  تحت ریاست وزیر محترم ترانسپورت برگزار گردیده است.
  3. جلسات متعدد کمیته تخنیکی تطبیق سیستم تیر بصورت منظم و دوامدار جهت دریافت تمام مشکلات که فرا راه تطبیق سیستم تیر در افغانستان است و جستجوی راه حل برای آنها برگزار گردیده است.

وزارت ترانسپورت افغانستان همیشه کوشیده تا جهت تامین روابط اقتصادی کشور با کشورهای همسایه و سایر کشورهای جهان با دریافت راه های کوتاه ترانسپورتی و کسب عضویت سازمانهای ترانسپورتی، سیستم های ترانسپورتی و کریدور های ترانسپورتی تردد وسایط بیرون مرزی شرکتهای افغانی را فعال نگهدارد چنانچه کسب عضویت سیستم تیر که یکی از سیستم های پیشرفته و قابل قبول برای کشورهای جهان میباشد کسب نموده و عملاً در راه تطبیق آن با براه انداختن پلان های تطبیقی عملی مینماید.

ایکو

تاريخچه سازمان اكو

اين سازمان در سال 1343 با نام سازمان عمران منطقه‌اي يا (RCD) با عضويت كشورهاي پاكستان، ايران و تركيه تشكيل گرديد. اكو در واقع جايگزين سازمان همكاري‌هاي منطقه‌اي براي توسعه (RCD) كه از سال 1964 تا 1979 فعاليت داشت، شده است. در سال 1992 سازمان همكاري‌‌هاي اقتصادي با پذيرش عضويت 7 كشور جديد افغانستان، آذربايجان، قزاقستان، قرقيزستان، تاجيكستان، تركمنستان و ازبكستان توسعه يافت. در همين رابطه روز 28 نوامبر به مناسبت اوج فعاليت‌هاي اين سازمان روز اكو نامگذاري شده است.

 

کار های اجرا شده در دسک ایکو:

کارکرد این سازمان در زمینه بازسازی افغانستان عبارتند از :

•           در دوازدهمین نشست شورای وزیران اکو، بر روی ایجاد یک صندوق خاص برای بازسازی افغانستان توافق صورت گرفت

•           در هفتمین نشست سران در استانبول (اکتوبر 2004) از ایجاد این صندوق حمایت شد

•           چهاردهمین نشست شورای وزیران در دوشنبه (سپتامبر 2004) ، تأسیس این صندوق را تصویب نمود و به دارالانشاء هدایت داد تا شماره حسابی را برای آغاز اجرای طرح برای کمکهای داوطلبانه اعضا باز نماید

وضعیت فعلی تعهدات و کمکها به صندوق بازسازی افغانستان از سوی سازمان همکاری های اقتصادی اکو

تعهد کلی : 11150000 دالر آمریکایی

•           پاکستان: 5 میلیون دالر آمریکایی

•           ترکیه:   5 میلیون دالر آمریکایی

•           ایران:   1 میلیون دالرآمریکایی

•           آذربایجان: 150000 دالر آمریکایی

مبالغ انتقال شده:

•           ایران: تمام مبلغ تعهد شده.

•           آذربایجان: تمام مبلغ تعهد شده

•           پاکستان: 1 میلیون دالر آمریکایی

•           ترکیه: 400000 دالر آمریکایی

 

لست پروژه های تصویب شده از سوی دارالانشاء اکو

•           بازسازی پارک عمومی دهمزنگ و باغ وحش کابل (1300000 دالر آمریکایی)

•           ساخت بلاک A   انستیتوت احیاء و انکشاف دهات (600000 دالر آمریکایی)

•           ساخت یک باب مکتب و یک مرکز صحی در بامیان (230000 دالر آمریکایی)

دهلیز حمل و نقل قرغزستان-تاجکستان-افغانستان-ایران (KTAI):

در ماه نوامبر 2017 مطالعات میدانی KTAI از مرز اسلام قلعه الی بند سبزک با همکاری مشاور ملی این پروژه و نیروی های امنتی ومسئولین محلی صورت گرفت در این مطالعات میدانی پروسیجر کاری بندر مرزی اسلامی، گمرکات، تک پنجره های مرزی، امکانات صحی و امنیتی، گدام های تخلیه بار امکانات در مسیر شاهراه ماننده هوتل، تیر پارکها، علامت های ترانفیکی وترازو های بلند تناژ طی دو روز بررسی گردید. که گزارش میان دوره یی و نهایی آن نیز با کشور های عضو شریک ساخته شده است.

کار های اجرا شده در موافقتنامه چابهار:

موافقتنامه چابهار با یک مقدمه و پانزده ماده در شهر تهران در تاریخ ۳ جوزا ۱۳۹۵ مصادف با ۲۳ می ۲۰۱۶ میلادی در سه نسخه اصلی هر یک به زبان های فارسی دری پیشتو، هندی و انگلیسی در سطح وزرای ترانسپورت سه کشور به امضاء رسیده است.

چندین جلسه هماهنگی به سطح رئیس ادارات از ادارات ذیربط در وزارت ترانسپورت و معاونیت دوم ریاست برگزار گردیده است که آخرین جلسه آن بتاریخ ۱۱/۹/۱۳۹۷ در معینیت مالی و اداری این وزارت تحت ریاست جناب حسنی مبارک عزیزی برگزار گردید.

اولین جلسه کمیته هماهنگی، هیئت افغانی تحت ریاست معین صاحب مالی و اداری با کشور های عضو بتاریخ ۱-۲/ عقرب ۱۳۹۷ در بندر چابهار ایران برگزار گردید. و اولین نشست مشترک کمیته پیگیری بتاریخ ۳-۴/ جدی /۱۳۹۷ در بندر چابهار ایران برگزار گردید.

پلان تطبیقی چابهار از طرف این وزارت ترتیب گردیده و از ادارات ذیربط نظر خواهی صورت گرفته و نظریات شان نیز در پلان تطبیقی گنجانیده شده و دارالانشاء شورای محترم وزیران بتاریخ ۲۸/۹/۱۳۹۷ ارسال گردیده است.

 

کامسیک

 معرفی و شرح وظایف کمیته کومسک:

کمیته دائمی همکاریهای اقتصادی و تجاری سازمان همکاری اسلامی" موسوم به "کومسک" یکی از کمیته‌های تخصصی سازمان همکاری اسلامی می‌باشد که در سال 1981 و با تصویب اجلاس سران اسلامی و عضویت 57 کشور بنیان نهاده شد. چهارمین نشست کنفرانس وزرای امور خارجه کشورهای اسلامی در کازابلانکا- مراکش در سال 1984، رئیس جمهور ترکیه را بعنوان رئیس این کمیته معرفی و میزبانی جلسات آن به کشور ترکیه واگذار گردید. این کمیته وظایف خود را با برگزاری اولین نشست در نوامبر 1984 در استانبول آغاز نمود.
این کمیته (طبق اساسنامه خود) با هماهنگی کنفرانس وزرای امور خارجه کشورهای اسلامی و دبیرخانه سازمان همکاری اسلامی، مسئولیت پیگیری و اجرای قطعنامه‌های مرتبط با همکاری اقتصادی، مصوب اجلاس سران اسلامی را بر عهده دارد. کمیته مذکور همچنین مسئول بررسی و ارائه راهکارهای مناسب جهت تحکیم همکاریهای اقتصادی فیمابین کشورهای اسلامـی مـی‌باشد. تمامی نهادهای اقتصادی ایجاد شده تحت سازمان همکاری اسلامی گزارش‌ فعالیت خود را به کمیته مذکور ارائه و کمیته مزبور نیز با هماهنگی کنفرانس وزرای امور خارجه کشورهای اسلامی، برخی از این گزارش‌ها را به اجلاس سران اسلامی ارائه می‌نماید.
بطور خلاصه می‌توان گفت، کمیته کومسک در حقیقت مصوبات اقتصادی سران اسلامی را پیگیری و اجرا می‌نماید. مکانیزم‌ها، نهادها و ترتیبات لازم جهت تحکیم و تقویت همکاری اقتصادی و تجاری فیمابین کشورهای اسلامی را با مشارکت و همفکری آنها ایجاد می‌نماید و همچنین مجمعی جهت تبادل نظر و تجربیات کشورهای عضو و اتخاذ یک موضع مشترک در خصوص موضوعات مهم اقتصادی مطرح در سطح بین‌المللی و منطقه‌ای می‌باشد.


ساختارکامسیک:

کمیته کومسک از لحاظ ساختار اداری، دارای سه رکن؛ مجمع عمومی، کمیته پیگیری و کمیته ارزیابی دوره‌ای طرحها می‌باشد که مختصراً درخصوص هر یک از ارکانهای فوق، توضیحاتی ارائه می‌گردد:
 مجمع عمومی (General Assembly) یا مجمع وزراء، مرکب از وزراء یا نمایندگان ارشد 57 کشور عضو می‌باشد که ارکان اصلی و تصمیم‌گیرنده کمیته کومسک است. این مجمع زیر نظر و به ریاست رئیس کمیته یعنی رئیس جمهور ترکیه فعالیت می‌نماید و هر ساله در فصل پاییز (معمولاً ماه نوامبر) اجلاسی در سطح وزراء برگزار می‌نماید.
کمیته پیگیری (Follow up Committee) این کمیته که مرکب از یازده کشور عضو می‌باشد (سه عضو دائمی و هشت عضو منتخب مجمع عمومی) وظیفه پیگیری و اجرای مصوبات و قطعنامه‌های صادره توسط مجمع عمومی، ارائه گزارش پیشرفت کار، استماع گزارش‌های اولیه که نهایتاً به اجلاس وزراء ارائه می‌گردد و همچنین تهیه پیش‌نویس دستور کار اجلاس مجمع عمومی را بر عهده دارد. این کمیته هر سال در فصل بهار (معمولاً ماه مه) یک نشست برگزار می‌نماید.
کمیته ارزیابی دوره‌ای طرحها (Sessional Committee) یکی از ارکانهای کمیته کومسک می‌باشد که بررسی و ارزیابی  فعالیتهای موسسات تخصصی وابسته به سازمان همکاریهای اسلامی که در راستای اهداف کومسک فعالیت می نمایند را برعهده دارد. این کمیته گزارشات نهایی را به اجلاس وزراء ارائه می‌دهد. جلسات این کمیته همزمان و یا چند روز قبل از اجلاس مجمع عمومی برگزار می‌گردد.

 

عملکرد:

کمیته کومسک با مشارکت کشورهای عضو و سایر نهادهای سازمان همکاری اسلامی، در راستای اجرای برنامه عمل و جهت ارتقاء همکاریهای اقتصادی بین کشورهای اسلامی، فعالیت‌های مختلفی را انجام داده که اهم نتایج حاصله از این فعالیت‌ها عبارتند از:

  1. برگزاری اولین اجلاس در زمینه‌های مختلف: کشاورزی، تجارت و صنعت، حمل و نقل، ارتباطات، گردشگری، پولی و مالی و ... در سطح وزراء مربوطه از کشورهای اسلامی همزمان با جلسات مجمع عمومی کمیته کومسک،
  2. تهیه و تدوین استراتژی جدید جهت اجرای برنامه عمل،
  3. نهاد هماهنگ‌کننده برگزاری جلسات کارشناسی (Expert Group Meeting) در زمینه‌های مختلف برنامه عمل،
  4.  مبتکر ایجاد شبکه اطلاعات تجاری کشورهای اسلامی با مشارکت و محوریت ”مرکز اسلامی توسعه تجارت“ (ICDT)،
  5.  ایجاد "صندوق تامین مالی صادرات" (EFS) برای توسعه صادرات کشورهای اسلامی که توسط بانک توسعه اسلامی تاسیس و راه‌اندازی شده است،
  6.  مبتکر ایجاد "شرکت اسلامی بیمه سرمایه‌گذاری و اعتبار صادراتی" (ICIEC) جهت ارتقاء مبادلات تجاری و افزایش جریان سرمایه‌گذاری فیمابین کشورهای اسلامی که با مشارکت بانک توسعه اسلامی تاسیس گردید و فعالیت می‌نماید.
  7. هماهنگ‌کننده برگزاری نمایشگاه‌های تجاری کشورهای اسلامی،
  8.  مبتکر برگزاری اجلاس سالانه نمایندگان بخش خصوصی کشورهای اسلامی با مشارکت اتاق‌های بازرگانی کشورها.
  9. نهاد پیگیری‌کننده الحاق کشورهای اسلامی به موافقتنامه‌های اقتصادی مصوب در چارچوب سازمان همکاری اسلامی.
  10.  هماهنگ‌کننده برگزاری نشستهای "کمیته مذاکرات تجاری"
  11. ایجاد مجمعی جهت تبادل نظر کشورهای عضو درخصوص موضوعات مهم اقتصادی با هدف نزدیک کردن مواضع آنها.

راهبرد جدید کمیته کومسک:

به منظور تحکیم همکاری‌های اقتصادی و تجاری بین کشورهای عضو، استراتژی جدید کومسک در نشست اقتصادی کومسک در حاشیه بیست و پنجمین نشست در سال 2009 توسط جناب آقای عبدالله گل، رئیس جمهور ترکیه و رئیس کمیته کومسک پیشنهاد و در چهارمین نشست فوق‌العاده کنفرانس سران کشورهای اسلامی در تاریخ 15-14 اوت 2012 در مکه مکرمه ارائه گردید. رویکرد این استراتژی ایجاد یک امت موفق اسلامی بر اساس سه اصل؛ ارتقای پویایی، تقویت همبستگی و بهبود مدیریت می¬باشد. این اصول همکاریها را در شش حوزه؛ تجارت، حمل و نقل و ارتباطات، گردشگری، کشاورزی، فقرزدایی و تامین مالی هدایت خواهد نمود.

این استراتژی در نظر دارد فعالیت فیمابین کشورهای عضو را پویاتر و تبادل کالاها و سرمایه بین این کشورها را ارتقاء دهد. دو مکانیزم اجرایی برای این استراتژی تعریف شده است. اولین مکانیزم، تشکیل کارگروههای تخصصی در شش حوزه تخصصی تجارت، کشاورزی، گردشگری، کاهش فقر، همکاریهای مالی و حمل و نقل می‌باشد. مشارکت کشورهای عضو در کارگروههای مزبور داوطلبانه است. در این کارگروهها، ضمن تبادل تجربیات و انعکاس چالشها و موفقیتها، بستر مناسبی برای ایجاد یک درک مشترک و تقریب سیاستگذاریها بین کشورهای عضو جهت رفع مشکلات توسعه‌ای مشترک آنها فراهم می‌گردد. دومین مانیزم اجرای استراتژی کومسک، چرخه مدیریت پروژه (PCM) می‌باشد. که با هدف ارائه کمکهای بلاعوض به پروژه‌های ظرفیت‌سازی و همکاریهای فنی از سپتامبر 2013 آغاز به کار نموده است. چرخه مدیریت پروژه، تلاش دارد مشکلات مرتبط با شش حوزه‌ همکاری فوق‌الذکر را در کشورهای عضو مرتفع نماید، ظرفیت کشورها در اجرای پروژه های چندجانبه را افزایش ‌دهد و در نهایت فرصتی برای کشورهای عضو فراهم ‌آورد که درخصوص موضوعات مشترک تعامل و همکاری نمایند.

مقررات و موافقتنامه ها

موافقتنامه های عقد شده قرار ذیل اند:

  1. موافقتنامه حمل و نقل بین المللی جاده ای فی مابین جمهوری اسلامی افغانستان وجمهوری اسلامی ایران که  به تاریخ ۱۵ جدی ۱۳۸۱ به امضا رسیده است و مرعی الاجرا میباشد.
  2. موافقتنامه حمل ونقل،ترانزیت بار ومسافران میان حکومت جمهوری اسلامی افغانستان ودولت  جموری تاجکستان که بتاریخ ۷ثور ۱۳۸۴ به امضا رسیده است  و مرعی الاجرا میباشد.
  3. موافقتنامه ایجاد دهلیز حمل ونقل وترانزیت بین المللی میان جمهوری اسلامی افغانستان ، جمهوری اسلامی ایران و جمهوری هند (چابهار) درسال 1395 به امضا رسید وپلان تطبیقی آن ترتیب گردیده است.
  4. موافقتنامه تجارت وترانزیت میان جمهوری اسلامی افغانستان وجمهوری اسلامی پاکستان (اپتا) که قبلآ مرعی الاجرا بود نسبت به بعضی مشکلات در زمینه تطبیق آن، طرح تعدیل از جانب وزارت محترم تجارت و صنایع در همکاری با اداراتی مربوطه ترتیب و به وزارت محترم امور خارجه ارسال گردیده است.
  5. موافقتنامه آغاز بس های مسافر بری میان کندهار و کویته که بتاریخ 23/3/2005 به امضا رسیده است و مرعی الاجرا میباشد.
  6. موافقتنامه ترانسپورت زمینی بین المللی میان حکومت جمهوری اسلامی افغانستان و دولت جمهوری ترکیه که به تاریخ ۲۷ اپریل ۲۰۰۵ به امضا رسیده است.
  7. موافقتنامه حمل ونقل و ترانزیت میان حکومت جمهوری اسلامی افغانستان وحکومت جمهوری ترکمنستان به تاریخ ۱۴/۴/۱۳۸۶ هجری شمسی مطابق میلادی در شهر عشق آباد به امضا رسید ومرعی الاجرا میباشد.
  8.  طرح جدید موافقتنامه حمل ونقل جاده ای میان جمهوری اسلامی افغانستان و جمهوری ترکمنستان بتاریخ 12/4/1396 به امضا رسیده است و مرعی الاجرا میباشد.
  9. موافقتنامه CBTA میان جمهوری اسلامی افغانستان ، جمهوری تاجکستان و جمهوری قرغیزستان در مورد همکاری های منطقوی ترانسپورتی که بتاریخ 10/12/2007 به امضا رسید.
  10.  موافقتنامه بین دولت انتقالی اسلامی افغانستان و جمهوری اوزبیکستان در عرصه ترانزیت و ترانسپورت که بتاریخ ۱۹/۶/۱۳۸۳ه ش به امضا رسیده است مرعی الاجرا میباشد.
  11. موافقتنامه همکاری در مورد ترانزیت اموال میان جمهوری اسلامی افغانستان و جمهوری اوزبیکستان به تاریخ 14/9/1396 به امضا رسیده و مرعی الاجرا می باشد.
  12. موافقتنامه پنج جانبه راه لاجورد میان جمهوری اسلامی افغانستان، ج. آزاربایجان ،ج. گرجستان  و جمهوری ترکیه به تاریخ به امضا رسیده است مرعی الاجرا می باشد.

موافقتنامه های که تحت کار میباشد قرار ذیل اند:

  1. مسودۀ موافقتنامه حمل ونقل بین المللی جاده ای فی مابین جمهوری اسلامی افغانستان و جمهوری قزاقستان از جانب این آمریت طرح و بعداز نظر خواهی ادارات ذیربط جهت طی مراحل بعدی از مجرای دیپلوماتیک به وزارت محترم امور خارجه ارسال گردیده بود وزارت محترم امور خارجه بعد ازطی مکتوب (1116)   مورخ 22/12/1396  به سفارت محترم ج.ا.ا مقیم آستانه ارسال نموده ودر آینده نزدیک موافقتنامه متذکره میان دوکشور به امضاء برسد.
  2. از اینکه موافقتنامه قبلی موجود فی مابین جمهوری اسلامی افغانستان و جمهوری اوزبیکستان در عرصه ترانزیت وترانسپورت  پاسخگوی نیازهای فعلی نبوده طرح جدید مسودۀ موافقتنامه حمل ونقل بین المللی جاده ای فی مابین جمهوری اسلامی افغانستان و جمهوری اوزبیکستان از جانب این آمریت طرح و بعداز نظر خواهی ادارات ذیربط ذریعه مکتوب شماره (147) مورخ 11/10/1395 جهت طی مراحل بعدی از مجرای دیپلوماتیک به وزارت محترم امور خارجه ارسال وطی مکتوب نمبر (38) مورخ 5/10/1396 وتماس های تیلفونی اخیر باوزارت محترم امورخارجه موضوع پیگیری گردیده است. و وزارت محترم امورخارجه مسودۀ موافقتنامه مذکور را به جانب دولت جمهوری  اوزبیکستان ارسال نموده اما تا اکنون کدام جوابی در رابطه به موضوع مواصلت نکرده است.
  3. طرح مسوده موافقتنامه چهارجانبه ترانسپورت وترانزیتی میان جمهوری اسلامی افغانستان ، جمهوری اوزبیکستان، جمهوری قرغیزستان و جمهوری مردم چین درمورد همکاری های بیشتر درعرصه ترانسپورت وترانزیت توسط این آمریت ترتیب و بعداز درج نظریات ادارات محترم ذیربط جهت طی مراحل به تاریخ   به وزارت محترم امورخارجه ارسال گردیده است.
  4. مسودۀ موافقتنامه حمل ونقل جاده ای بین المللی فی مابین جمهوری اسلامی افغانستان و جمهوری قرغیزستان  از جانب این آمریت طرح و بعداز نظر خواهی و درج نظریات ادارات محترم ذیربط به وزارت محترم امور خارجه ارسال خواهد شد.
  5. مسودۀ موافقتنامه حمل ونقل ترکیبی میان جمهوری اسلامی افغانستان وجمهوری ترکیه ازجانب وزارت محترم امور خارجه غرض بررسی و ابراز نظر به این اداره مواصلت ورزیده بود.
  6. طرح موافقتنامه دوجانبه راه ترانسپورتی بین المللی میان دولت جمهوری اسلامی افغانستان و جمهوری گرجستان از جانب وزارت محترم امورخارجه جهت نظر خواهی به این اداره ارسال و پس از مطالعه و نظرخواهی ادارات ذیربط غرض اجراات بعدی ازمجرای دیپلوماتیک به وزارت محترم امور خارجه ارسال گردیده بود آن وزارت محترم ذریعه مکتوب شماره (686) مورخ 21/2/1398 از ارسال موافقتنامه فوق الذکر به سفارت ج.ا.ا مقیم باکو خبر داده است.
  7. طرح موافقتنامه میان جمهوری اسلامی افغانستان و اوکراین در رابطه به توسعه دهلیز ترانسپورت بین المللی دریایی بالتیک – بحیره سیاه - بحیره کسپین، این موافقتنامه ازجانب وزارت محترم امور خارجه جهت نظر خواهی مواصلت ورزیده بود. این اداره بعداز مطالعه همه جانبه نظریات خویش را جهت اجراات بعدی برای شان فرستاد.
  8. طرح موافقتنامه وسایط نقلیه موتردار در مورد تنظیم عبور و مرور وسایط مسافر بری ،شخصی وباربری میان جمهوری اسلامی افغانستان وجمهوری هند از جانب وزارت محترم امور خارجه جهت ابراز نظر به این اداره مواصلت ورزیده بود. بعداز مطالعه وارایه نظر برای شان فرستاده شد.
  9. مسودۀ موافقتنامه حمل ونقل جاده ای بین المللی فی مابین جمهوری اسلامی افغانستان و جمهوری آذربایجان از جانب این آمریت طرح و جهت طی مراحل بعدی از مجرای دیپلوماتیک به وزارت محترم امور خارجه ارسال گردیده است .
  10.  مسوده یاد داشت تفاهم میان جمهوری اسلامی افغانستان و جمهوری ترکیه در عرصه همکاری دربخش ترانسپورت توسط این ریاست ترتیب و ذریعه مکتوب نمبر 416 مؤرخ 28/3/1398 جهت طی مراحل به وزارت محترم امور خارجه ارسال شده است.
  11.  مسوده موافقتنامه حمل و نقل بین المللی جاده ای میان جمهوری اسلامی افغانستان و جمهوری چین بعداز ترتیب توسط این آمریت طرح ذریعه مکتوب نمبر 514 – 527 مورخ 20/4/1398 جهت نظرخواهی به ادارات محترم ذیربط ارسال گردیده است.

 

در ضمیمه گزارش صورت جلسات، پروتکل ها، یادداشت های تفاهم وقرار داد ها تقدیم است.

  1. امضای صورت جلسه هفتمین اجلاس کمیته حمل و نقل بین المللی میان جمهوری اسلامی افغانستان و جمهوری اسلامی ایران به تاریخ 11 سنبله در شهر کابل.
  2. یادداشت تفاهم احداث پل جدید ابریشم / میلک بعداز نظرخواهی و درج نظریات ادارات محترم ذیربط ذریعه مکتوب نمبر 448 مؤرخ 5/4/1398 جهت طی مراحل بعدی به وزارت محترم امور خارجه ارسال گردیده است.
  3. یادداشت تفاهم سه جانبه دریایی میان جمهوری اسلامی افغانستان، جمهوری اسلامی ایران و جمهوری هند بعداز درج نظریات ادارات محترم ذیربط عنقریب جهت طی مراحل به وزارت محترم امورخارجه ارسال خواهد شد.
  4. ترتیب مسوده یادداشت تفاهم همکاری حمل و نقل جاده ای میان وزارت ترانسپورت افغانستان و سازمان راهدای جمهوری اسلامی ایران و ارسال آن به نظرخواهی در ادارات ذیربط.